آداب صله رحم
1. سلام دادن: اولین و مهمترین آداب دید و بازدید، سلام دادن است. چرا که سلام یکی از نامهای خداوند متعال است و با سلام کردن رحمت الهی نازل میشود. حضرت رسول اکرم(ص) میفرمایند: هرگاه به هم برخوردید با سلام کردن و دست دادن دیدار کنید و چون جدا شدید، با آمرزش خواهی از هم جدا شوید.[13]
2. دست دادن: دین مقدس اسلام سفارش کرده است وقتی که همدیگر را ملاقات می کنید دست بدهید زیرا تاریکی کینه را از بین میبرد و باعث آمرزش گناهان میشود. حضرت رسول اکرم(ص) میفرمایند: «با یکدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن کینه و کدورت را از بین میبرد.»[14] لازم بذکر است که دست دادن با کسانی که محرم هستند سفارش شده و در دید و بازدیدها و مهمانیها با کسانی که نامحرم هستند نباید دست داد هرچند که از خویشاوندان باشند. چرا که مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است.
3. معانقه: معانقه غیر از روبوسی است و شارع مقدس ما را به این موضوع سفارش کرده است. امام باقر(ع) میفرمایند: «هر مؤمنی برای دیدن برادر خود برود خداوند برای هرگامی که بر میدارد یک ثواب مینویسد و یک گناه از او پاک میشود و یک درجه بالا برده میشود و چون در خانه اش را بکوبد، درهای آسمان به رویش گشوده گردد و چون باهم دست دهند و معانقه کنند (یکدیگر را در آغوش بگیرند) خدا رویش را به آنها کند.»[15] قهر با فامیل ممنوع بنای اسلام بر اساس مهر و محبت است. لذا شارع مقدس به ما این اجازه را نداده که با خویشاوندان خود قطع رابطه کنیم هر چند آنها با ما سنگین رفتار کنند. عبدالله سنان میگوید به حضرت صادق(ع) عرض کردم: من پسر عمویی دارم که هرچه با او می پیوندم، از من میبرد. تصمیم گرفتهام که اگر بار دیگر از من ببرد من هم از او ببرم. آیا شما اجازه میفرمایید؟ حضرت فرمودند: اگر تو با او بپیوندی و او از تو ببرد، خداوند با هر دو شما خواهد پیوست ولی اگر تو از او ببری و او از تو ببرد، خداوند از هر دوی شما خواهد برید.[16] پیامدهای قطع رابطه 1. لعنت پیامبر(ص): شقاوت از این بیشتر که پیامبر مهربانی ها کسی را لعن کند و کسی که مورد لعن پیامبر واقع شود قطعاً از رحمت الهی بینصیب خواهد ماند. رسول اکرم(ص) میفرمایند: «ملعون است، ملعون است کسی که قطع رحم کند»[17] 2. خشم خداوند: «فردی محضر پیامبر اکرم(ص) آمد و پرسید: مبغوضترین عملها نزد خداوند کدام است؟ حضرت فرمود: مشرک بودن به خداوند. آن مرد پرسید: بعد از آن کدام عمل است؟ حضرت جواب دادند: کسی که با خویشاوندن خویش قطع رابطه کند…»[18] این روایت هشدار بزرگی است برای کسانی که با خویشاوندانش قطع رابطه کردند. 3. احساس نکردن بوی بهشت: هرکس قطع رحم کند علاوه بر آنکه داخل بهشت نمیشود، حتی بویش را نیز احساس نمیکند و این یکی از بزرگترین خطرهاست که انسان را تهدید میکند. امام صادق(ع) میفرمایند: «خداوند بهشت را آفرید، آنگاه آن را پاکیزه کرد و بویش را معطر کرد و همانا بوی بهشت از فاصله دو هزار سال به مشام می رسد و کسی عاق والدین و قاطع رحم باشد، بوی بهشت را احساس نمیکند».[19]
1 . دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1373 ش، چاپ اول، ج7، ص10519
2 . همان، ج14، ص20572
3 . نمازی، علی؛ مستدرک سفینۀ البحار، موسسه نشر اسلامی، 1419ه ق، ج4، ص112
4 . دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1373ه ش، چاپ اول، ج7، ص10519
5 . کلینی، محمدبن یعقوب؛ کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، 1383، چاپ اول، ج3، ص337
6 . مجلسی، محمد تقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، 1403ق، ج71، ص89
7 . کلینی، محمد بن یعقوب؛ کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، 1383، چاپ اول، ج3، ص350
8 . همان، ص340
9 . مجلسی، محمد تقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، 4403ق، ج71، ص93
10 . کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، 1383، جاپ اول، ج3، ص337
11 . همان، ص339
12 . مجلسی، محمد تقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، 1403ق، ج71، ص98
13 . شیخ طوسی؛ امالی، قم، دارالثقانه، 1414ق، ج347، ص215
14 . مجلسی، محمد تقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، 1403، ج74، ص160
15 . کلینی، محمد بن بعقوب؛ اصول کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، 1383، چاپ اول، ج2، ص183
16 . همان، ج3، ص348
17 . مچلسی، محمد تقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، 1403ق، ج17، ص585
18 . نمازی، علی؛ مستدرک سفینه البحار، نشر اسلامی، 1419ق، ج4، ص108
19 . همان